Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Tokat’ta doğan Asel Ceyhan, babasının mesleği sebebiyle Türkiye’nin birçok vilayetinde yaşadı. Babası emekli hakim, annesi de maliyeden emekli memur olan Asel, 3 kız kardeşin ortancası. Radyo sinema ve televizyon kısmı mezunu olan Ceyhan, şimdi üniversitede birinci sınıftayken iş hayatına atıldı. Bir televizyon kanalında sunucu olarak işe başladı. Okul bittikten sonrada birçok kanalda haber editörlüğü ve haber spikerliği yaptı. 6 sene evvel de kendi işini kurmaya karar verdi ve büyükbaş hayvancılık yapmaya başladı. Yaptığı iş münasebetiyle da geçen sene laborant ve veteriner sıhhat kısmını bitirdi.
‘YAPAMAZSIN, ZİYAN EDERSİN, ERKEK İŞİ DİYEN ÇOK OLDU’
Bu işe başlamadan evvel mahallî bir televizyonda haber spikerliği yapan Asel, çok ağır geçen bir iş temposu içerisindeydi. Yaptığı işi seviyordu lakin nereye kadar oburunun işinde çalışacağını da düşünmeden edemiyordu. Çalışmayı çok sevdiği için kendi işini kurup bu gücünü kendi işinde kullanırsa başarılı olabileceğini düşündü. İnternetten bir mühlet araştırma yaptı. Evvel hizmet dalına girmeyi düşündü ancak insanları mutlu etmenin sıkıntı olduğunu bildiği için vazgeçti ve hayvancılık yapmaya karar verdi.
En büyük destekçisinin her vakit babası olduğunu söyleyen Asel Ceyhan, “Hiçbir vakit diğerinin işinde çalışmamızı istemedi. Bana daima ‘Sen yaparsın’ dedi. Annem konuta yorgun geldiğimde çok üzülüyordu. Başından beri daima bu işi bırakmamı istedi ancak yeniden de dayanak olmaya çalışıyordu. Sabah 05.00’te hayvan pazarlarına benimle birlikte gelirdi. Yakın etrafım ve akrabalar daima ‘Bu işi bırak’ dedi. ‘Yapamazsın, ziyan edersin. Bu iş erkek işi’ dediler. 2 sene öncesine kadar hâlâ bu işi bırak diyorlardı. Kararlı olduğumu ve başarılı olduğumu görünce ‘Bırak’ demekten artık vazgeçtiler. Hatta artık ‘Bizde mi hayvan alsak?’ diyorlar” formunda konuştu.
‘ELLERİM DONDUKÇA SUDA ÇÖZÜP DEVAM EDİYORDUM’
Hayvanları bırakıp hiçbir yere gidemediğini lisana getiren Asel, “Sabah ve akşam sağımında kesinlikle bulunmanız gerekiyor. Bunun dışında gün içinde de devamlı denetim ve takip istiyor. Bakıcı olsa bile ona emanet edip bir yere gidemiyorsunuz. Bu iş hasta, cenaze, düğün, dernek dinlemiyor. 6 yılda yalnızca bir kez tatile gidebildim, o da iki günlüğüne” diyerek ekledi:
“Bu işe başladığımda birinci 3 yıl hayvanlara kendim baktım. Kilit sistemi, sağım sistemi, traktör ve yem karma yoktu. 30 tane ineğe el otomobiliyle bakıyordum. Sağım sistemi ve kilit sistemi olmadığı için sabah 05.00’te kalkardım. Kürek kullanmayı da bilmediğim için kışın silajın üstündeki kırağı düşmüş toprakları ellerimle kazıyarak atardım. Yanımda sıcak su bulundururdum. Ellerim dondukça suda çözüp tekrar toprakları bir kenara atardım, ta ki silajları rahat alıncaya kadar. Sonra yemleri hazırlayıp inekleri tek tek iple bağlayıp 2’li makinayla öğle 12’ye kadar sağım yapardım. Sıfırdan başladığım için çok zorluk yaşadım. Lakin severek yapıyordum. Bir gün olsun şikayetçi olmadım. Sabah inek sağacağım için heyecanla kalkardım. Vakitle para kazandıkça kilit sistemini ve sağım sistemini yaptırdım. Traktör ve yem karma makinası aldım. Bir tertibe koyduktan sonrada bakıcı aldım. Benim çalıştığım koşullarda aslında hiç kimse çalışmazdı.”
‘SABAH BİR KALKIYORUM, HABER VERMEDEN EŞYALARINI ALIP GİTMİŞ’
Yerli bakıcı bulmakta problem yaşadığını söyleyen Asel Ceyhan, “Sadece bende değil bu işi yapan herkes bakıcı problemi yaşıyor. Sabah bir kalkıyorum, bakıcı haber vermeden eşyalarını almış gitmiş oluyor. Diğer bir bakıcı bir anda ‘Ben işi bırakıyorum, yarın gelmiyorum’ diyebiliyor. Kendim sıfırdan yetişip her şeyi öğrendiğim için çabucak traktöre biniyorum ve yeni bir bakıcı bulana kadar kendim hayvanlara bakıyorum” sözlerine yer verdi.
Kendisinin bu işe para odaklı girmediğini, birtakım insanların kısa yoldan varlıklı olma hayaliyle bu işe başladıklarını lisana getiren genç teşebbüsçü, “Umdukları üzere olmayınca bırakıyorlar. Bu iş kısa yoldan para kazanılacak bir iş değil, uzun vadede kazanabileceğiniz bir iş. Benim bu işe başladığımdaki niyetim de, diğerinin işinde çalışmaktansa kendi işim olsun. Gerekirse 3 kuruş daha az kazanayım kanısıyla bu işe başladım. Şu anda çıkar olarak kamu ve özel dalda üst seviye çalışanların maaş, fiyat ve öbür toplumsal haklarından daha çok kazanıyorum” bilgisini paylaştı.
’50 BİN LİRA SERMAYEYLE BAŞLADIM’
2018 yılında 50 bin lira bir sermayeyle bu işe başlayan Asel, o parayla öncelikle 120 metrekarelik bir dam yaptırdı ve akabinde 7 tane dana aldı. Besi kredisi kullanarak biraz daha hayvan aldı. 1 sene besicilik yaptıktan sonra aylık bir gelirinin olmasını istediği için süt işi yapmaya karar verdi. İlk etapta 30 tane hamile düve aldı. O periyotlar devletin sunmuş olduğu hayvancılık kredileriyle sıfır faizli 7 yılda ve 10 yılda ödemeli hayvan kredileri sayesinde hayvan sayısını çoğalttı. Doğan dişi ve erkek buzağıları da satıp hamile düve alarak daha süratli bir formda büyüme sağladı.
Sabah 05.00’te güne başlayan Asel Ceyhan, evvel hayvanların önlerindeki dağılan yemleri toparlıyor. Sonra sağım yerine geçiyor, eksik bir şey var mı diye bakıyor. Saat 06.30 üzere bakıcılar geliyor. Sağıma giren hayvanların takibini yapıyor. Topal hayvan varsa not alıyor. Sağımdan çıkan hayvanları denetim ediyor. Yem mi yiyor yoksa çabucak yatıyor mu diye bu değerli hususun takipçisi oluyor. Sağım yapıldıktan sonra makinaların paklığını denetim eden Asel, “Süt içen buzağılara bakıyorum, iştahsız içen varsa çabucak tedbirimi alıyorum. Bütün işler bittikten sonra süt tankının çalışıp çalışmadığını denetim ediyorum. Süt gittikten sonra eksik bir şey yoksa 1-2 saat dinlenmeye çekiliyorum” bilgisini vererek şöyle devam etti:
“Gün içinde bazen vilayet ve ilçe tarımda işlerim oluyor, oralara gidiyorum. Dışarıdan alınacak eksik bir şey varsa onları almaya çıkıyorum. Dışarıda işim yoksa günün belirli saatlerinde hayvanların olduğu yerde yüksekte bir yer yaptırdım, orada oturup sabah, öğle, akşam ve gece olmak üzere 1’er saat müşahede yapıyorum. Hayvanların genel durumlarını ve kızgınlıklarını takip ediyorum. Duruma nazaran veteriner çağırıp tohumlama yaptırıyorum. Akşam yatmadan evvel kesinlikle bir dert var mı diye hayvanlara bakıyorum, doğum varsa sabaha kadar orta ara denetim ediyorum. Rastgele bir kahır ya da doğum yoksa da erkenden yatıyorum.”
‘HASTALIKTAN ARİ İŞLETME SAHİBİYİM’
“Şu an bu konumda geçmişi düşününce anlıyorum ki çok zorluk yaşamışım” diyen Asel, “Ancak o zorluğun o vakit farkında bile değildim zira işimi severek ve isteyerek yapıyordum. Maddi manada da çok sıkıntı günler geçirsem de bir an olsun bırakmayı aklımın ucundan bile geçirmedim. ‘Ben bu işi yapacağım’ dedim. Allah daima en güç vakitlerimde bana bir kapı açtı. Evvel Allah’a sonra kendime güvenerek bu günlere kadar geldim. Ne kadar çalıştığımın en büyük şahididir. O daima yanımdaydı” formunda konuştu.
Bu işe birinci başladığımdan beri daima ari işletme sertifikası almak istediğine vurgu yapan Asel Ceyhan, “Çok mükemmelliyetçi bir beşerim. Bir iş yapacaksa ya en hoş formda yaparım ya da hiç yapmam. Hem insan sıhhati hem de hayvan sıhhati için ari işletme olmalıydım. İlçe tarıma dilekçe vererek müracaatımı yaptım. Önce gelip fiziki kaidelerin uygunluk durumuna baktılar. Benden eksik olan bir kaç şey istediler. Karantina alanı, kapı girişine araçlar için dezenfekte sistemi ve 4 tarafın dışarıdan hiçbir hayvan giremeyeceği formda korunaklı olmasını istediler. Ben de eksikleri tamamladım. İlçe tarımda misyonlu olan grup, bütün hayvanlara 6 ay aralıklarla 2 kez brusella ve tüberküloz tarafından test yaptı. Hayvanların yapılan testler sonucunda bu hastalıkları taşımadığı tespit edildi. Bu sayede hastalıktan ari işletme sertifikası aldım. Aydın Efeler’de hastalıktan ari birinci bayan işletme sahibiyim” diye konuştu.
‘TÜRKİYE’NİN HER YERİNDEN BİLDİRİ ATIYORLAR’
Ne olursa olsun bir bayanın kendi ayakları üzerinde durması, kendine öz inancının olması gerektiğini lisana getiren teşebbüsçü Asel Ceyhan, “Benim en büyük bahtım, aileme ilişkin 5 dönümlük bir toprağımızın olması ve burayı ipotek vermemiz oldu. Buranın dışında diğer bir tarlamız ya da toprağımız yok. Her şeyi dışarıdan, döneminde alıyorum. Hayvancılık yalnızca kırsalda yaşayanın işi değildir. Hayvancılık isteyerek, severek ve yalnızca çalışkan insanların yapabileceği bir işidir. Hiçbir iş, bayan erkek olarak ayrılmamalı. Benim imkânlarımda olan bayan, erkek fark etmez istedikten sonra herkes bu işi yapabilir” şeklinde konuşarak kelamlarını şu biçimde noktaladı:
“Benden sonra heves edip başlayanlar oldu. Benden hayvan alarak başlayanlar da oldu. Yalnızca bulunduğum bölgede deği,l Türkiye’nin her yerinden bana bildiri atanlar oluyor. ‘Biz de yapmak istiyoruz, bize yol göster’ diyorlar. Devletimizin hayvancılığa daha çok takviye vermesi lazım. Zira bu işi sahiden yapmak isteyen ve kendi işini kurmak isteyen çok insan var.”